Монгол Улсын Судар бичгийн хүрээлэнгийн 100 жил, Шинжлэх Ухааны Академийн 60 жил, Хэл зохиолын хүрээлэнгийн 60 жилийн ойд зориулав.

Ном зүй (хуудас 447-448)

I ХЭСЭГ. ЧОЙЖИ-ОДСЭР БАНДИДАГИЙН “ЗҮРХЭН ТОЛТ” ТҮҮНИЙ ТАЙЛБАР ХИЙГЭЭД ТОВЧЛОЛУУД -- Чойжи-Одсэр бандида “Монгол номын зүрхний толт хэмээх нэрт зуун найман үсэг” -- Данзандагва “Зүрхэн толтын тайлбар Огторгуйн маани” -- Дэлгэрийн Галсанжамба “Монголын зуун хорин гурван үсэг оршив” -- Урад гүүш Билигийн далай “Монгол үсгийн толтоос өчүүхэн заавар болой”, “Монгол үсгийн ялгал ба махбодын өчүүхэн товч нугууд болой” -- II ХЭСЭГ. “ЗҮРХЭН ТОЛТ” ТҮҮНИЙ ТАЙЛБАРЫН НӨЛӨӨГӨӨР ЗОХИОГДСОН ХЭЛ ЗҮЙН БИЧГҮҮД -- Зүрхэн толт түүний тайлбарын нөлөөгөөр зохиогдсон хэл зүйн бичгүүд -- Дэлэгжунай “Монгол үсгийн гол ёсыг тодотгогч толь” -- Занги Лхамсүрэн “Монгол үсгийн ёсыг тодорхойлон гаргасан алтан толь хэмээх оршив” -- Тогтохтөр ван “Лам өгүүлэхүйн арслан Манзушри эгшигт эхэд мөргөж Монголын зуун хорин гурван цагаан толгой үсэг туурвисан оюун билгийн соёрхол хэмээгч оршив” -- Агваандандар лхаарамба “Монгол үсгийн ёсыг сайтар номлосон хэлний чимэг хэмээгдэх оршив” -- Дамчойравжаа “Цагаан толгой” -- Дагвашарав
“Монгол үсгийн утгыг чухал заасан дэлгэрэнгүй оюут хэмээгдэх оршив” -- Сумадирадна “Монгол үсгийн ялгалыг үзүүлэгч тодорхой толь нэрт оршив” -- Сумадирадна “Дээд шашин эрдэнэ бээр Монгол орныг түгүүлсэн угийг үзүүлсэн яруу хэлний хүрхрэл нэрт оршвой” -- Онход Сангажавын Жамьян “Монгол үсгийн аймаг. Анхан сурах хөвгүүдийн оюуны амыг нээх тодорхой толь хэмээгдэх оршив” --
III ХЭСЭГ. МОНГОЛЧУУДЫН ХЭРЭГЛЭЖ БАЙСАН БУСАД БИЧГИЙН ДУРСГАЛУУД -- Пагба лам “Дөрвөлжин үсгийн цагаан толгой” -- Өндөр гэгээн Занабазар “Соёмбо зояди хэмээх үсэг” -- Зая бандида Намхайжамц Тод үсэг -- Аюуш гүүш “Али Гали”, “Эгшиг үсгүүд хийгээд гийгүүлэгч үсгүүд оршвой”

Монгол хэл шинжлэлийн түүхэнд “Цагаан толгой” гэж нэрлэгдэж ирсэн Монгол хэл шинжлэлийн үе үеийн үнэт дурсгалуудыг бүртгэн цуглуулж, хориод эх бичгийг сонгон авч өнөө үеийн бичвэр зүйн судалгааны зохих түвшинд шинжлэн судлан одоогоос 700 гаруй жилийн тэртээ туурвисан Чойжи-Одсэр бандидын “Зүрхэн толт” хэмээх хэл зүйн бичгийн XVII зууны үеийн товчилсон хуулбар хийгээд Жамьян гүний 1918 онд нийтлүүлсэн “Анхан сурах хөвүүдийн оюуны амыг нээх тодорхой толь оршив” гэх зэрэг үе үеийн хэл шинжлэлийн 19 зүйлийн бичмэл, дармал эхүүдийг сонгон авч, судалгааны хүрээнд оруулах зорилгыг энэхүү бүтээл агуулжээ.

монгол кирил