Зохиогч бүтээлдээ хэл, хэлэхийн ялгаа, нэгдлийг бүтэц-тогтолцоот чанарын үүднээс тайлбарлаж, хэлэхийн бүтэц өгүүлбэрийг үг, нөхцөл гэж задлан тус бүрийн дотоод бүтцийг хос зарчмаар нарийвчлан ангилжээ

I. Хэл, хэлэхүй хоёр нь.
Хэлэх нь. Хэл нь. II. Хэлэх, түүнийг хэсэглэх нь
Аялга үгэлбэр. Бүтэц үгэлбэр. III. Үгэлбэр, түүнийг хэсэглэх нь
Үг нь Нөхцөл нь. IV. Үгийг байрлалаар нь ангилах нь Нөхцөлт үгс. Нэр үгс. Цаггүй нэрс. Харьцааны бус нэрс. Бодит нэрс. Хүртээл нэрс. Харьцааны нэрс. Чанарын ба чанарын бус харьцааны нэрс Орон цагийн харьцааны нэрс Тооны харьцааны нэрс Цагт нэрс. Тусах эс тусах цагт нэрс. Тусах эс тусах үйл үг. Нөхцөлгүй үгс. V. Нөхцөлийг байрлалаар нь ангилах нь. Нэрийн нөхцөл нь: Нэрлэхийн, заахын, хамтрахын, чиглэхийн, үйлдэхийн, өгөх оршихын, гарахын, жишихийн, жишихийн тйин ялгалын нөхцөл. Нэрийн хамаатуулах нөхцөл нь: ерөнхий, биед хамаатуулах нөхцөл. Үйлийн: зэрэгцэхийн, урьдчилахын, хамжихын, болзохын, дутагдахын, угтахын, бэлтгэлийн, үргэлжлэхийн, зорихын, дагалдахын, далимдахын, магадлахын тийн ялгалын нөхцөл. Үйлийн: ерөнхийлөн, мэдэгдэж өнгөрсөн цагт, өнгөрөн үргэлжилсэн, мэдэгдээгүй өнгөрсөн, ирээдүй цагт хамаатуулах нөхцөл нь Үйлийн нэгдүгээр биед шийдэж хүсэн хамаатуулах нөхцөл. Хоёрдугаар биед шууд, зөвшин, шаардан, хүндэтгэж хамаатуулах нөхцөл . Гуравдугаар биед зөвшин, хүсэн, ерөөн, сануулан хамаатуулах нөхцөл. Үгэлбэрийн: асуух, ялган асуух, ерөнхий асуух нөхцөл. Үгэлбэрийн: батлан, салган, зэрэгцүүлэн онцлох нөхцөл. Үгэлбэрийн: барагцаалах, тааварлах, төсөөлөн барагцаалах нөхцөл нь VI. Үг, түүнийг хэсэглэх нь
Язгуур бүтцээр, дагавар бүтцээр нь VII. Язгуурыг байрлалаар нь ангилахуй
Идэвхгүй язгуур нь Идэвхтэй язгуур нь. VIII. Дагаврыг байрлалаар нь ангилахуй
Нэр үг үүсгэх дагавар. Үйл үг үүсгэх дагавар. IX. Үгийг бүтцээр нь ангилах нь
Энгийн үг. Энгийн цэвэр үг. Энгийн үүсмэл үг. Нийлмэл үг. Хоршсон нийлмэл үг. Давтан хоршсон, ерийн хоршсон үг. Хавсарсан нийлмэл үг. Хамжуулан хавсарсан үг. Найруулан хавсарсан үг. X. Үндсийг байрлалаар нь ангилах нь
Олон үндэст үг Ганц үндэст үг. XI. Үндсийг бүтцээр нь ангилах нь
Анхдагч, үүсмэл, идэвхгүй идэвхтэй язгуурт, хоршсон үүсмэл, хавсарсан үүсмэл үндэс. XII. Нөхцөл нь дагаврын үүрэг гүйцэтгэх нь
Харъяалахын, өгөх оршихын тийн ялгалын нөхцөл дагаврын үүрэг гүйцэтгэх нь Хамтрахын тийн ялгалын дагаварын тухай. Нэрийн нөхцөл үг бүтээх дагаврын үүрэг гүйцэтгэх бусад үзэгдлийн тухай.