Ном зүй (хуудастай 396)

Нүүдлийн соёл иргэншлийн түүх судлал: Хүннү судлалын газар зүйн ойлголт -- Эртний судлалын чиглэл -- Археологийн судалгааны тойм -- Түүх бичлэгийн эх сурвалж -- Орчин үеийн Хүннү судлал үүссэн нь -- Орос дахь Хүннү судлал -- Хятад дахь Хүннү судлал -- Монгол дахь Хүннү судлал -- Нүүдэлчдийн түүх цадигийг тэрлэгчид -- Нангиадын түүхийн эцэг -- Түүхийн тэмдэглэл -- Ромын эзэнт гүрний сүүлчийн их түүхч -- Оросын шашин номлогч их бичээч -- Орос оронд төдийгүй орчлон дэлхийд алдаршина -- Өвөг Хүннү нар: Монголын газар нутаг дээр амьдарч байсан эртний нүүдэлчин овог аймгууд МТӨ XII-III зуун -- Нүүдэлчин овог аймгийн нэр -- Скифүүд -- Нүүдэлчдийн анхны төр өстэй улсууд -- Хүннүгийн арьстны хамаадал -- Хүннү угсаатны гарвал -- Хүннү буюу Сюнну хэмээх нэр анх тэмдэглэгдсэн нь -- Шуньвэйгээс Түмэн шаньюй хүртэлх мянган жилийн хэрэг явдал -- Хүннүгийн эзэнт гүрэн: Хүн угсаатан товойн гарч сэргэн мандсан нь МТӨ III зуун -- Моодун шаньюй төр барьсан нь -- Энхийн гэрээг тойрсон Хүн, Хан хоёр улс -- Баруун хязгаарт Хүннүгийн ноёрхол төгссөн нь -- Гүрний сүр хүч доройтов -- Хүннү гүрэн өмнөд, умардад хуваагдсан нь -- Өмнөд Хүннү -- Умард Хүннү -- Их нүүдлийн замд хөдөлсөн нь -- Европ дахь Хүн нар -- Орших уу, Эс орших уу? -- Аттила гэж хэн байв? -- Хүннүгийн соёл, нийгэм: Карасукийн соёл -- Пазыркийн соёл -- Ордосын соёл -- Иншаний соёл -- Ноён уулын соёл -- Нүүдэлчдийн шүтлэг ба тотемийн учир холбогдол -- Бөртэ чоно, гоо маралын домог буюу чоно, буга шүтлэгийн эртний угшил -- Хүннүгийн шашин шүтлэг -- Хүнүгийн удам хойчис хаана байна вэ? -- Шонхор шүтээн - Хүннүгийнх -- Хэл аялгуу, бичиг үсэг -- Ху-гийн учир -- Хятад хэлэнд орсон Хүннү үг -- Хүн хэмээх нэрийн учир -- Бичиг үсэг -- Хас тэмдэг - Бэлгэдэл үсэг -- Нийгэм, улс төрийн бүтэц, зохион байгуулалт -- Эдийн засгийн байдал -- Газар тариалан -- Гар урлал -- Нүүдлийн соёл иргэншлийн түүхийг эртний яруу найргийн зүйлээс эрэлхийлэх нь -- Хүн төрөлхтний түүх бол Их нүүдлийн түүх -- Хас тэмдэгт орчилт хөгжлийн онолын тайлбар оршвой -- Эрчимт үндэстэн

МУСГЗ, хэл бичгийн ухааны доктор, дипломатч, зохиолч, монголч, хятад судлалч, түүх бичээч Я.Ганбаатар нэг сэдэвт бүтээлдээ хятадын эртний түүхийн эх сурвалжийг ашиглан өвөг Хүннү нар Рун, Ди, Ху аймгийг нэгтгэн угсаатны нийтлэгийг бүрдүүлсэн МТӨ XV-XVI зуун, дэлхийд анхны төрт улсыг байгуулсан МТӨ 209 он, Хүн гүрэн задарч өмнөд, умардад хуваагдаж, Азид үлдсэн Хүн нарын тухай сүүлчийн мэдээ занги түүх бичлэгт үлдсэн МТ-ын 48 он хүртэлх Хүннүгийн эзэнт гүрний түүх,өрнө, дорны судлаачдын эх сурвалжид тулгуурлан Хүннү нарын аж төрөх ёс, малчин ахуй, нийгмийн зохион байгуулалтын мянгатын тогтолцоо, хөнгөн морин цэргийн байлдах урлаг, амьтны дүрст алтан гар урлал, бөөгийн шүтлэгийг судалж, Нангиадын эртний улсуудын аугаа шүлэгчид Ли Бай, Дү Фү, Ван Вэйгийн туурвисан шүлгүүдийг нэн зохистой аялгуугаар дуун хөрвүүлж бичжээ