Нүүр хуудасны дотор талд: Бүтээлийн чуулганыг Монгол Улсын Шинжлэх Ухааны Академийн Философийн хүрээлэн байгуулагдсаны 50 жилийн ойг тохиолдуулан Эрдмийн зөвлөлийн сайшааснаар Улс төр, эрх зүйн салбараас санаачлан боловсруулж хэвлүүлэв.

Нүүр хуудасны дотор талд: Энэхүү гурван боть болгон цэгцэлсэн бүтээлийн эмхэтгэдийг БШУЯ-ны шинждэх ухаан, эрдэм шинжидгээ, судалгааны байгуулдагын үйл ажиллагааг дэмжих, судалгаа хөгжүүлэлтийн ажлын зорилгоор шинжлэх ухааны ололт, шинэ мэдлэгийг түгээн дэлгэрүүлэх арга хэмжээний төлөвлөгөөний хүрээнд эмхэтгэн гаргав.

Бүлэг бүрийн ард ном зүйтэй

Боть 1. Улс төр судлалын салбар дахь судалгаа, шинжилгээний тойм (XX зууны эхэн үе) -- Боть 1. Гэлэгпил ЧУЛУУНБААТАР. Засаглалд нааштай өөрчлөлт гарахгүй байна -- Ардчилсан засаглал ба монгол улсын хөгжил -- Монголд өрнөсөн өөрчлөн байгуулалтын онцлог -- Хөгжлийн бодлогын философид үндэсний адилсал холбогдох нь -- Бүх нийтийн санал хураалт тусгаар тогтнолын бодлогын үр дүнг баталгаажуулсан нь --
Монголын нийгмийн улс төрийн тогтолцооны үйлчлэн оршихуйн механизм -- Сонгуулийн асуудлаарх үндсэн хуулийн үзэл баримтлалыг хэрэгжүүлсэн туршлагын зарим сургамж -- Үндсэн хуулийн зохицуулалт ба хүний хөгжил -- Монгол дахь иргэдийн оролцоо ба зөблөлдөх ардчилал -- Монгол орноо бурхны шашин дэлгэрсэн түүхэн үеийн шашин, соёлын судалгаа -- МАХН: уламжлал, шинэчлэлийн онол, практикийн зарим асуудал -- Юуг, яах гэж шинэчилдэг вэ -- Соёмбо: монгол төрийн түүхэн ой санамжийн бэлгэ тэмдэг --
Боть 1. Дагва БОЛД-ЭРДЭНЭ. «Их монгол улсын улс төрийн сэтгэлгээ» бүтээлийн товч тойм -- «Монголын улс төрийн нам, намын системийн төлөвшил» номын товч тойм -- «Улс төрийн философи: удиртгал» бүтээлийн товч тойм -- Ардчилсан нийгэм дэх улс төрийн намуудын чиг үүрэг -- Төрийн засаглалын эрх мэдлийн хуваарилалт, тэнцвэржилт -- Нам судлалын онолын статус ба парадигм -- Төрийн засаглалын харилцаан дахь нам -- Монголын намын шинэчлэлийн асуудал -- Улс төрийн философийн үүрэг -- Улс төрийн сэтгэлгээний хөгжлийн түүхэн үечлэл -- Их монгол улсын үеийн ардчилсан уламжлалын зарим асуудал --
Боть 1. Дагва ЧУЛУУНЖАВ. Материйн тусгах, сэрэх шинж ба байгалийн хувьсал -- Хомс баримт, эргэлзээтэй материалд тулгуурласан дүгнэлтүүд хуучирчээ -- Галактикийн хувьсах орчил ба хар нүх -- ХIX-XX зууны нийгмийн философийн товч шүүмж -- Оюун ухаан, ухамсар, төрийн бодлогын суурилаг шинжийн асуудалд --
Монголын талаар харь гүрнүүдээс явуулж ирсэн улс төрийн бодлогын шинж, байдал (түүх, сургамж, өнөөгийн аюул) -- Монгол угсаатны улс төр, түүх, дурсгал арьсны өнгөний философи тайлбар -- Үнэн хаана ч, хэзээ ч ганцхан байдаг -- Хоосон чанар гэх ойлголтоор мөнхийн хувьслыг л тэмдэглэдэг -- Боть 1. Адъяа ЖАМБАЛ. Монгол оронд тоталитар дэглэм ноёрхсон зарим асуудал -- Улс төрийн авторитар дэглэмийн зарим асуудал -- Монголын эдийн засаг, улс төрийн шинэтгэл ба соёл -- Нийгмийн шинэтгэл ба бюрократын асуудал -- Улс төрийн философийн судлах асуудлын тухайд -- Монгол улсад эдийн засгийн ба улс төрийн шинэтгэл хийх болсон шалтгаа түүхэн нөхцөл, гарааны хувилбарыг сонгосон нь -- Манжийн ноёрхлыг эсэргүүцсэн үзэл санаа монгол домогг туссан нь -- Дэлхийн орнуудын эдийн засаг, улс төрийн шинэтгэл: туршлага, сургамж -- Улс төр, түүний өөрчлөлтийн тухайд -- Философи, улс төр судлал, хууль зүйн судалгаа: үр дүн, зорилт -- Философич, нэрт орчуулагч үржингийн нямдорж: амьдрал, бүтээл туурвилын тойм -- 1920-иод оноос 1980-аад оны үед монголд хийгдсэн улс төрийн судалгааны тухай -- XХ зууны эхэн үеийн монголын улс төрийн сэтгэлгээн дэх сонгуулийн тухай үзэл санаа -- Монголын нийгмийн өөрчлөлтийг судлах асуудлууд -- Боть 1. Дүгэрсүрэн АРИУНБОЛД. Улс төрийн дэглэм --
Боть 1. Нямаа ЧИМЭГ. Легитимт чанар ба ардчилал, веберийн сургамжууд -- Хүнд суртал ба ардчилал --
Боть 1. Намсрай БАЯР. Монголын улс төрийн намын тогтолцооны хэлбэршил: төв-зүүн европын улс төрийн намын тогтолцоотой харьцуулсан шинжилгээ -- Төрийн институтэд итгэх итгэл ба түүнд нөлөөлөх хүчин зүйлийн шинж чанар (азийн барометрийн судалгааны материал дээр) -- Төлөвлөгөөнөөс бүлэг рүү: Нийгмийн сүлжээ ба иргэний нийгэм (орчуулга) --
Боть 2. Улс төр судлалын салбарт 1990-ээд оноос хойш хэрэгжсэн судалгаа, шинжилгээний онол, арга зүй ба өнөөгийн төлөв байдлын тойм -- Боть 2. Дугаржав БААСАНСҮРЭН . Улс төрийн деструктив технологи -- Сонгуулийн кампанийн технологийг боловсронгуй болгох арга зам -- Иргэдийн улс төрийн оролцоо: судалгааны онол, арга зүйн асуудалд -- Монгол улс дахь шууд ардчиллын талаарх шинжээчдийн үнэлгээ -- Монгол дахь сонгуулийн кампанийн технологийн судлах нь -- Сонгуулийн технологи: нийслэлийн сонгогчдын санаа бодол -- Улс төрийн адилсал -- Улс төрийн намын хөгжлийн өнөөгийн чиг хандлага: бүхнийг шүүрэгч өргөн хүрээний намаас картель загварт -- Олигархжсан улс төрийн намаас намгүй нийгэмд шилжих цаг бидний төсөөлж байгаагаас илүү ойрхон ч байж мэднэ -- Өнөөгийн монголын сонгууль: Бодит дүр төрх -- Боть 2. Аюурзана ЦАНЖИД. Хос суртахуунт төр -- Монгол төрийн уламжлалт төвч үзэл -- Өндөр төрийн тухай уламжлалт үзэл ба орчин үе -- Монгол улсын «ногоон» хөгжлийн үзэл баримтлал -- Улс төрийн хөгжилд нөлөөлөх нь – Боть 2. Омбоосүрэн ЭРДЭНЧИМЭГ. Нийгмийн сэтгэл зүйн хямрал хийгээд гажуудал -- Монголын нийгмийн хямралын логик ба үр дагавар -- Монгол улсын төрийн алба, түүний шинэчлэл -- Монгол төрийн чадавх: доройтол ба шалтгаан -- Монголын нийгэм дэх улс төрийн намуудын төлөвшил, хандлага -- Монгол дахь улс төрийн элитүүдийн хөгжил, төлөвшил, цаашдын хандлага -- Боть 2. Ойдов ХАТАНБОЛД. Улс төрийн хүрээн дэх авлигын цар хүрээ ба хэлбэр: шинжээчдийн судалгаанд хийсэн шинжилгээ (тэргүүн хэсэг) -- Улс төрийн хүрээн дэх авлигын хор уршиг, үр дагаварт хийсэн шинжилгээ -- Цахим ардчиллын үзэл санаа: асуудал ба шийдэл -- Тогтвортой хөгжилд иргэдийн оролцоо, итгэлцлийг бүрдүүлснээр хүмүүн капиталыг бэхжүүлэх нь -- Ардчиллын төлөөх үйл явцын өрнөл ба эрх чөлөөнд тэмүүлэхүй (Ардчиллын дилемма-I) -- Монголын ардчиллыг ойлгохуйн үндэслэлд гарсан өөрчлөлтийн тойм (Ардчиллын дилемма -II) – Өнөөгийн Монголын ардчиллын төлөв байдалд холбогдох дүгнэлт (Ардчиллын дилемма-III) -- Монголын өнөөгийн улс төрийн соёлын оилголт, төлөв байдал, чиг хандлагыг тодорхойлохуй -- Боть 2. Уртнасан БАТЦЭРЭН. Монгол улс дахь иргэний нийгмийн байгууллага, түүний имижийн асуудал -- Сонгуулийн кампанийн явцад нэр дэвшигчийн имижийг бүрдүүлэх нь -- Улс төрийн лидерийн имиж бүрдүүлэлтэд төрийн зар сурталчилгаа нөлөөлөх нь -- Иргэдийн улс төрийн оролцоо ба түүнд нөлөөлж буй улс төрийн хүчин зүйлс -- Монгол улс дахь улс төрийн лидерийн имиж, түүний хэв шинж, онцлог -- Улс төрийн маркетинг ба нэр дэвшигчийн имиж бүрдүүлэлт -- Боть 2. Аюуш ХИШИГДАВАА. Сонгогчийн улс төрийн соёлын төлөвшил -- Монгол дахь ардчиллыг төгөлдөржүүлэх боломж, гарц, шийдлийн зарим асуудалд -- Монголчуудын төрт ёс ба улс төрийн хошуучлалын түүхэн уламжлал --
Боть 3. Банзар СОДОВСҮРЭН. Арбитрын байгууллагын үүсэл, хөгжилт --
Боть 3. Жүгнээ АМАРСАНАА. Эрх зүйт ардчилсан төр засгийн байгуулалтыг бэхжүүлэх, хөгжүүлэх зорилт -- Иргэдийн эрх зүйн ухамсар, эрх зүйн соёлын төлөв байдал -- Монгол улс дахь харьцуулсан эрх зүйн судалгааны төлөв байдал -- Монгол улсын шилжилтийн өмнөх ба дараах үеийн олон улсын эрх зүйн чиг хандлага, тулгамдсан асуудал -- Монгол улсын үндсэн хууль ба иргэний нийгмийн үзэл санаа -- Монголын нийгмийн хөгжлийн философи, социологи, улс төр, эрх зүйн асуудал -- Нүүдэлчдийн эрх зүйн соёл: уламжлал, орчин үе, шийдэл (Эрх зүйн философийн бодрол) -- Боть 3. Бяраа ЧИМИД. БНМАУ-д төрийн захиргааны байгууллагын систем бүрэлдэн хөгжсөн тухай зарим асуудал (1921-1960 он) -- Үндсэн хуулийн үзэл баримтлалын тухайд -- Монгол улсын үндсэн хуулийн эрх зүйн хөгжлийн нэн тулгамдсан асуудлууд -- Боть 3. Содовсүрэн НАРАНГЭРЭЛ. Дахин давтагдаагүй УИХ -- Монгол улс дахь хууль зүйн нэр томьёо судлал -- Хуулийн амин сүнсний хувиралт, чингис хаан ба ш.монтесько, орчин үе -- Монгол улсын эрх зүйн тогтолцоонд процессын эрх зүйн эзлэх байр суурь -- Монгол улсын үндсэн хуулийн тогтвортой байдлыг хангах асуудалд -- Ёс суртахууны гүйцэтгэх үүрэг -- Монголын хуульчийн ёс зүйн онол-практикийн зангилаа асуудалд -- Монгол улс дахь хууль зүйн боловсрол ба ёс зүйн тулгамдсан асуудал -- Монгол улсын үндсэн хуулийн амин сүнс ёс суртахуун болох нь -- Монголын нууц товчоонд монголчуудын ёс суртахуун тусгагдсан нь -- Монгол улсын эрх зүйн тогтолцооны бүхэллэг (нэгдмэл) байдлыг хангах нь -- Боть 3. Галдан СОВД. Социалист хууль ёсыг бэхжүүлэх нь нийгмийн харилцааг төгөлдөржүүлэх нэг чухал нөхцөл мөн --
Боть 3. Тэшиг МӨНХЖАРГАЛ. БНМАУ-ын иргэний эрхийн анхны тулгуур бичиг -- Хүний эрхийг иргэний эрх зүйгээр хамгаалах нь -- Өмчийн эрх зүйг судлах асуудалд --
Боть 3. Дугарсүрэн БАТМӨНХ. Парламентын сэтгүүл зүйн өнөөгиин байдал, тулгамдсан асуудлууд -- Шударга ёсыг төлөвшүүлэхэд нөлөөлж буй мэдээллийн хүчин зүйлс -- Монгол улсын тогтвортой хөгжилд нөлөөлж буй засаглалын хүчин зүйлс (Эрх зүйн шинжилгээ) -- Тогтвортой хөгжлийн бодлогын хэрэгжилтэд нөлөөлж буй субьектив хүчин зүйлс --
Боть 3. Дашдондов ДАШЦЭДЭН. Орон нутгийн адх-ын гүйцэтгэх захиргааны эрхийн актыг боловсронгуй болгох нь -- Социалист ардчиллыг хөгжүүлэх зарим чухал асуудал --
Боть 3. Мэндбаяр ДОЛГОРСҮРЭН. Монгол улс дахь орон нутгийн бие даасан байдлыг сайжруулах асуудалд. Улс төрийн албан хаагчийн ёс зүйн асуудал -- Сонгуулийн мажоритар тогтолцооны хувилбар, үр дагавар -- Шүүхийн хараат бус байдлыг дээшлүүлэх ба тогтвортой хөгжлийн бодлого 39 эрх зүйн соёлын төлөвшлийн асуудал --
Боть 3. Цэвээндорж БАЯНМӨНХ. Монгол улсын урт хугацааны хөгжлийн бодлогын тогтвортой байдал, түүний эрх зүйн зохицуулалт -- Төрийн улс төрийн албан хаагчийн ёс зүй: зохицуулалт, хяналт

Философийн хүрээлэнгийн 50 жилийн ойг тохиолдуулан Улс төр, эрх зүйн салбарын эрдэм шинжилгээний ажилтнууд санаачлан өнгөрсөн хагас зууны хугацаанд хүрээлэнгийн эрдэмтдийн улс төр, хууль зүйн шинжлэх ухааны чиглэлээрх онолын суурь болон практик судалгааны тодорхой үр дүнг түгээн дэлгэрүүлэхийг зорьсон нь эл гурамсан бүтээлийн практик ач холбогдол ба энэ гурван ботидоо хүрээлэнгийн үе үеийн эрдэмтэд, тухайлан Улс төр, эрх зүйн салбарын дөрвөн үеийн эрдэмтэн судлаачдын судалгааны үр дүнг нэгтгэн олны хүртээл болгосон байна. Тэргүүн ботид улс төрийн дэглэм, улс төрийн сэтгэлгээ, нам судлалын онол, улс төрийн философи, засаглал, хөгжлийн бодлогын философийн асуудал, хүнд суртал, уламжлал, шинэчлэлийн онол, практикийн асуудал, оюун ухаан, ухамсар, төрийн бодлогын суурь шинжийн асуудлууд болон харь гүрнүүдээс явуулж ирсэн улс төрийн бодлогын шинж байдал зэргийг судалсан эрдэмтдийн гол бүтээлүүд багтжээ. Дэд ботид сонгуулийн кампанийн технологийг боловсронгуй болгох арга зам, улс төрийн адилсал, шууд ардчиллын талаарх асуудал, шударга ёсыг төлөвшүүлэхэд нөлөөлж буй хүчин зүйлс, тогтвортой хөгжлийн бодлогын хэрэгжилтэд нөлөөлж буй хүчин зүйлс, улс төрийн имижийн асуудал, ардчиллын үнэлгээний талаарх судалгаа, улс төрийн соёлын талаарх ойлголт, төлөв байдал, төрт ёсны уламжлал, улс төрийн чадавхын асуудлуудаар хийгдсэн судалгааны үр дүнгуүдийг агуулсан бүтээлүүд орсон байна. Гутгаар ботид хууль тогтоомж хийгээд Монгол дахь салбар эрх зүйн хөгжил, уламжлал, шинэчлэлийн үйл явц, эрх зүйт ёс, эрх зүйн ухамсар, соёлын төлөвшил, монголчуудын ёс суртахууны талаарх ойлголт, Үндсэн хуулийн үзэл баримтлал, хүний эрх, эрх чөлөө, хууль тогтоох болон сонгуулийн процессын асуудал, тогтвортой хөгжлийн үзэл баримтлал, хөгжлийн бодлогод холбогдох эрх зүйн зохицуулалтын талаар хийсэн судалгааны үр дүн, зөвлөмж, хөтөлбөр зэргийг тус тус багтаасан байна.

Монгол (Кирил)